PODRÓŻ PRZEZ EPOKI I STYLE W MIASTACH SZTUKI

RENESANSOWY TRYDENT

Charakterystyczne dla starego miasta Trydentu zabytkowe pałace, pomniki, kościoły i uliczki powstały w okresie Renesansu dzięki staraniom rodziny Madruzzo i księcia biskupa Bernardo Clesio. To właśnie za jego sprawą Tydent stał się miastem godnym zorganizowana Soboru (Sobór Trydencki 1545-1563) – miasto wypełniło się wówczas bardziej „nowoczesnymi” jak na tamte czasy i innowacyjnymi rozwiązaniami architektonicznymi. Zwiedzanie Trydentu najlepiej rozpocząć od głównego placu Piazza Duomo, który zachwyca swoim pięknem. Znajdują się tu pokryte freskami kamienice oraz Palazzo pretorio – dziś siedziba Muzeum Diecezjalnego Museo Diocesano Tridentino, obok którego wznosi się wieża Torre civica. Na środku placu mieści się barokowa fontanna Fontana del Nettuno. Przy placu znajduje się również Katedra św. Wigiliusza (Cattedrale di San Vigilio), patrona miasta, przykład pierwszej sztuki romańskiej, wewnątrz której przechowywane są szczątki zabytkowej bazyliki wczesnochrześcijańskiej. Via Belenzani, ulica dawniej nazywana “contrada larga”, zachwyca bogactwem kamienic i pałaców z XVI w. Niektóre z nich zostały ozdobione pięknymi freskami. Pod koniec ulicy, idąc z placu Piazza Duomo, warto skręcić w prawo, w ulicę Via Manci (dawniej “contrada longa”), na której podziwiać można kolejne perełki renesansu i baroku. Podążając dalej tą ulicą, dochodzi się wreszcie do charakterystycznego punktu zwanego „Cantone” – otoczonego loggiami i balkonami, wznoszącymi się nad skrzyżowaniem czterech ulic. Najciekawszą z nich jest via del Suffragio („contrada todesca”), wzdłuż której rozciągają się zabudowania z portykami. Ciekawym przykładem XVI-wiecznej architektury jest kamienica pokryta freskami, Palazzo Del Monte.

Stąd do zamku Castel del Buonconsiglio jest już bardzo blisko – wystarczy kilkuminutowy spacer, aby dotrzeć do twierdzy. Razem z placem Piazza Duomo zamek stanowi symbol miasta oraz symbol władzy, gdyż na przestrzeni wieków była to siedziba książąt biskupów Trydentu. Z okazałej głównej wieży zamku w kształcie walca przechodzi się poprzez barokową część twierdzy, zwaną Giunta Albertiana do Magno Palazzo. W czasie zwiedzania nie wolno pominąć Wieży Orła (Torre dell’Aquilla), w której mieści się seria fresków „ciclo mesi”, arcydzieło sztuki gotyku międzynarodowego. Więcej informacji: www.buonconsiglio.it

Innymi przykładami sztuki renesansowej w centrum miasta są budynki Palazzo Lodròn, Roccabruna, Tabarelli. Wiele z tych pałaców i kamienic można obejrzeć w czasie wydarzenia Palazzi Aperti (“Otwarte pałace”), zaplanowanego w Trydencie i w innych większych gminach prowincji na 18 i 19 kwietnia.

ROVERETO W WENECKIM STYLU

Przez prawie cały wiek (1416-1509) terytorium Republiki Weneckiej rozciągało aż do doliny Vallagarina. W czasie weneckiego panowania Rovereto awansowało do rangi prężnie rozwijającego się miasta i centrum ekonomicznego. Nie wszystkie dzieła, które możemy dziś podziwiać w mieście pochodzą z tamtej epoki, jednak z pewnością należy do niej zamek, w którym obecnie znajduje się siedziba Włoskiego Muzeum Wojny Museo storico italiano della guerra. Szlak odkrywający weneckie oblicze Rovereto rozpoczyna się tuż przy starym mieście, a mianowicie w alei Corso Bettini, której wygląd tylko nieznaczenie zmienił się od czasów, kiedy spacerował tędy młody Wolfgang Amadeusz Mozart, Johann Wolfgang Goethe czy wielu innych podróżników, przemierzających cesarski szlak “Via Imperiale”. Aleję zdobi szereg pięknych kamienic i pałaców z XVIII w. oraz wspaniały teatr Teatro Zandonai, najstarszy w Trentino. Pomiędzy zabytkowymi budowlami położony jest plac Muzeum Sztuki Współczesnej MART (Museo di arte moderna di Rovereto e Trento), zaprojektowanego przez architekta Mario Bottę. Poza wystawami tymczasowymi w muzeum można podziwiać stałe zbiory „Collezioni del Mart”, obejmujące ponad 150 lat historii sztuki, przede wszystkim dzieła stworzone od lat 30-tych XIX w. po dziś dzień. www.mart.trento.it

MART dzieli od centrum miasta niewielka odległość, do pokonania w ciągu kilkuminutowego spaceru. Na placu Piazza delle Oche warto zajrzeć do palarni kawy Torrefazione Bontadi, otwartej w 1790 roku i tym samym jednej z najstarszych w całych Włoszech. Dzisiaj w Muzeum kawy tejże palarni (Museo del caffè) zwiedzający mogą obejrzeć kolekcję 300 maszyn i narzędzi wykorzystywanych w produkcji kawy. Podążając ulicą via Rialto, można na chwilę zboczyć z kursu, aby zobaczyć Palazzo Todeschi-Micheli, w którym w Boże Narodzenie 1769 roku młodziutki W.A. Mozart zagrał koncert dla szlachty i bogatego mieszczaństwa Rovereto. Po powrocie na ulicę Rialto, kolejny etap podróży po Rovereto prowadzi do barokowego kościoła św. Marka (chiesa di San Marco), w którym Mozart, 26 grudnia 1769 r. dał pierwszy publiczny koncert we Włoszech. Następnie warto udać się w kierunku via della Terra, na której mieści się Casa d'Arte Futurista Depero – jedyne na świecie muzeum założone przez artystę z nurtu futuryzmu.

ALA – BAROKOWA PEREŁKA

Już w epoce starożytnych Rzymian w miejscowości Ala, leżącej na szlaku Via Claudia Augusta, można było zatrzymać się na postój i wymienić konie. W Średniowieczu Ala znajdowała się pod władaniem książąt biskupów Trydentu i rodziny Castelbarco, po czym w 1411 r. dziedzic szlacheckiego rodu przekazał ten obszar Republice Weneckiej. Wenecjanie rozpoczęli w Ala hodowlę jedwabników. Na przestrzeni XVI i XVII wieku doszło do znacznego rozwoju manufaktur i działalności handlowej, kiedy to założono pierwsze pracownie tkackie aksamitu jedwabnego, przeznaczonego na eksport do całej Europy. Co prawda zabytkowa struktura miasteczka, powstała w czasach Średniowiecza i Renesansu, została zachowana, nie mniej jednak kamienice i pałace przedsiębiorców i handlarzy aksamitu noszą jednoznaczny ślad barokowej architektury. Na przykład na placu San Giovanni (piazza San Giovanni) podziwiać można ratusz (Municipio), kościół św. Jana (Chiesa di San Giovanni) oraz Palazzo Malfatti – Azzolini charakteryzujący się okazałą fasadą w stylu neoklasycznym. Jedną z najciekawszych rezydencji w miejscowości Ala jest Palazzo Angelini, wyróżniający się pięknym portalem. Obiekt nazywany jest również „Pałacem 4 cesarzy”, gdyż rzeczywiście zatrzymały się tu aż cztery koronowane głowy. W poczet słynnych gości pałacu wchodzą władcy Świętego Cesarstwa Rzymskiego, Napoleon i jego generałowie oraz W. A. Mozart, który zatrzymał się tu aż trzy razy.

Najstarszym z pałaców jest Palazzo de’ Pizzini-di Lenna, w którym obecnie mieści się siedziba Museo del Pianoforte Antico, prezenującego prywatną kolekcję zabytkowych fortepianów z epoki Mozarta, Schuberta, Beethovena i Chopina, należącą do Temenuschki Vesselinovej.