ODKRYWAJĄC NAJPIĘKNIEJSZE MIASTECZKA
Trentino może pochwalić się już 10 miejscowościami wpisanymi na listę Najpiękniejszych miasteczek Włoch (I Borghi più belli d’Italia). Znajdują się one na obszarze Judiacarie i w północnej części jeziora Garda, w dolinie Valle del Chiese i w dolinach, gdzie rozpościerają się Dolomity, w dolinie Valsugana oraz w Val di Sole. Każde miasteczko to podróż, która prowadzi w głąb tradycji, pozwala odkryć zakątki opowiadające prastare historie, wiejskie zabudowania, ślady kultu.
Zazdrośnie strzeżone przez góry, otoczone lasami lub rozległymi polami uprawnymi, które przez stulecia stanowiły źródło utrzymania dla całej społeczności – oto miasteczka Trentino, które otwierają swoje bramy, witając gości. Podwórza z typowymi kamiennymi fontannami, pokrywające fasady domostw freski i malowidła przedstawiające świętych, portyki, stodoły i długie balkony, na których nadal suszy się kolby kukurydzy lub orzechy, snują najciekawsze opowieści.
Nad miejscowością Borgo Valsugana, która jako ostatnia została zaliczona do stowarzyszenia Najpiękniejszych Miasteczek Włoch, góruje zamek Castel Telvana. Przepływająca przez centrum miasteczka rzeka Brenta nadaje Borgo Valsugana przyjemną atmosferę rodem z Wenecji. Średniowieczny charakter Borgo pozostał prawie nienaruszony w układzie urbanistycznym, charakteryzującym się labiryntem wąskich uliczek, przejść bramnych, małych dziedzińców, podczas gdy surowe renesansowe i barokowe pałace wznoszą się wzdłuż drogi wybudowanej za czasów Cesarstwa. Wewnątrz miasta znajduje się wiele miejsc, które warto zobaczyć, w tym portyki wzdłuż ulicy Lungobrenta, most wenecki, aleja Corso Ausugum o bardzo długiej historii, kościoły i place. Wyznaczona za czasów Cesarstwa aleja Corso Ausugum jest główną drogą przecinającą stare miasto Borgo Valsugana. Po obu jej stronach znajdują się budynki o szczególnej wartości, pochodzące z okresu późnego renesansu i baroku. Wiele z nich ozdobiono w XVI wieku freskami ze scenami przedstawiającymi Matkę Boską z Dzieciątkiem i świętych, które miały chronić miasto po epidemii dżumy z 1508 r. Bardzo charakterystyczna jest również ulica Lungo Brenta, gdzie znajdują się obszerne portyki prowadzące do tzw. „Mostu weneckiego” („Ponte Veneziano”). Borgo Valsugana to idealne miejsce na podróż pod znakiem troski o środowisko. Miasteczko znajduje się bowiem przy linii kolejowej Trydent - Bassano, oraz przy ścieżce rowerowej przebiegającej przez dolinę Valsugana, łączącej Pergine i jezioro Caldonazzo z Bassano del Grappa. Droga rowerowa to 82 km, wzdłuż których przeplatają się kultura, historia i piękne krajobrazy obszaru leżącego między Trydentem a Wenecją Euganejską. Arte Sella stworzyła nowy projekt artystyczny, pod nazwą Sky Museum, w ramach którego, we współpracy z władzami gminy, powstały trzy instalacje na starym mieście Borgo.
Położone również w dolinie Valsugana miasteczko Pieve Tesino jest znane jako miejsce narodzin trydenckiego męża stanu, Alcide De Gasperi’ego (1881-1954), któremu poświęcone jest Muzeum Dom Degasperi (Museo Casa Degasperi), położone nieopodal lasu Santa Maria. Sercem miejscowości jest plac Piazza Maggiore, na którym króluje „źródlana dama” – ośmioboczna, wykonana z czerwonego kamienia fontanna, której historia sięga zamierzchłych czasów. Budynek Casa Buffa Giacantoni gości natomiast muzeum Museo per via, w którym zgromadzone są świadectwa dziejów wędrownych robotników, którzy opuszczali te okolice, aby przemierzać niewiarygodne odległości na wszystkich kontynentach. Typowym produktem okolic Tesino jest potrawa „le Verde”, kapusta kiszona odpowiednio doprawiana i podawana na zimno. Dania skosztować można w otoczonej zielenią restauracji na kempingu Campeggio Valmalene lub w Castello Tesino w restauracji hotelu Abete Rosso Chalet.
Luserna/Lusérn to kolejna górska miejscowość Trentino, położona na wysokości 1333 m w Alpach Cymbryjskich. To istna, ostatnia już, wyspa, na której cymbryjski, pradawny bawarski język, nadal powszechnie używany jest przez 90% populacji. Odizolowana i zanurzona w pięknym kontekście przyrodniczym miejscowość położona jest na środkowo-południowej granicy rozległego obszaru pastwisk górskich rozciągającego się między Folgaria, Lavarone i Passo Vezzena, stromo przechodzącego w dolinę Astico. Centrum Centro Documentazione Lusérn/Dokumentationszentrum Lusérn, mieszczące się w starej XIX-wiecznej niemieckiej szkole, dba o zachowanie i rozwój kultury cymbryjskiej. Muzeum posiada sekcje poświęcone historii i tradycji, lokalnej faunie, piecom hutniczym z epoki brązu i I wojnie światowej. Dom muzealny Haus von Prükk, będący symbolem tradycji tej mniejszości, powstał w odrestaurowanym dawnym domostwie o zachowanych cechach gospodarstwa rolnego z XIX w. Po spacerze w pobliskim lesie można zatrzymać się w schronisku Malga Campo. Natomiast w restauracji Lusernarhof, mieszczącej się w trzech domach cymbryjskich o długiej historii, można skosztować tradycyjnych potraw.
Ossana znajduje się na początku doliny Val di Pejo, u podnóża gór masywu Presanella. Od zamierzchłych czasów miejscowość Ossana stanowiła centrum polityczne, administracyjne i eklezjastyczne wyższej części doliny Val di Sole. W średniowieczu i epoce nowożytnej rozkwit tej miejscowości zapewniała działalność związana z obróbką żelaza pochodzącego z kopalni w okolicach Comasine, na terenie Fucine, oraz handel z pobliskimi dolinami regionu Lombardia. Nad miasteczkiem góruje wieża zamku Castello di S. Michele, jednego z najbardziej charakterystycznych elementów doliny Val di Sole. Zamek wznosi się na górze, którą zamieszkiwano już od epoki brązu, co potwierdziły ostatnio dokonane wykopaliska. Być może pochodzi z czasów Longobardów, jednak pierwsze źródła wspominające o nim pochodzą z 1191r. Zamek posiada wysokość 25 m, góruje nad całą doliną i stanowi najlepiej zachowaną część fortyfikacji.
W centrum miasteczka, w budynku pochodzącym z XVIII w., obecnie należącym do fundacji Fondazione San Vigilio, znajduje się „Stuva Nova”, pokój którego ściany pokryte są finezyjnie wyciętym i bogato zdobionym drewnem. Podziwiać tu można również cenny piec, obrazy oraz część wyposażenia z XVIII w.
Jeśli chodzi o lokalne produkty, koniecznie wspomnieć należy o serze Casolèt, tradycyjnym miękkim serze wyrabiany w górach z surowego mleka, do spożycia na świeżo. Lubiany przez wszystkich ser charakteryzuje się słodkim i delikatnym smakiem. Dawniej wyrabiany był w domu i spożywany przede wszystkim zimą.
Informacje na temat kolejnych 6 miejscowości należących do stowarzyszenia Najpiękniejszych Miasteczek Włoch: https://www.visittrentino.info/en/guide/must-see/typical-village ING
https://www.visittrentino.info/de/guide/sehenswertes/typische-dorfer TED