CASTEL VALER VAN DE GRAVEN SPAUR

We steken de stenen brug over en betreden het schilderachtige Castel Valer, met zijn hoge toren die boven de hellingen van Val di Non uittorent.  

Een kasteel dat leeft en dat niet aanvoelt als een museum, maar als een thuis. Het is uiteraard de thuisbasis van de adellijke familie Spaur, die hier eeuwenlang heeft gewoond. Vandaag de dag staan de deuren van Castel Valer open voor iedereen, en in alles herleeft de herinnering aan een warm familiehuis, compleet met originele inrichting.  

Binnen kun je verschillende kamers bezichtigen, begeleid door gidsen die van de rondleiding een echte belevenis maken. Binnenplaatsen en tuinen, adellijke kamers en studeerkamers, de gotische keuken, de prachtige loggia met uitzicht op de appelboomgaarden en de ontvangstkamers, zoals de Wapenzaal en de grote Salone Ulrico, zijn verfraaid met meubels, wandtapijten, schilderijen en gebruiksvoorwerpen die in de loop der tijd verzameld zijn en die deel uitmaakten van het leven van 26 generaties Spaur. 

Wie zijn de graven Spaur?

We weten dat graaf Ulrich de laatste van de graven Spaur was die in Castel Valer heeft gewoond, hij woonde hier tot hij een paar jaar geleden overleed. De graaf was een echte persoonlijkheid, altijd elegant gekleed in zijn Tiroolse loden jassen. Hij bracht graag tijd door binnen deze muren, waar hij bezoekers ontving en met hen anekdotes en familieverhalen deelde. Omdat hij erg gehecht was aan het kasteel en aan traditie, deed hij zijn uiterste best om te zorgen dat dit erfgoed niet verloren ging en dat het kasteel open bleef voor bezoekers, onder strikte begeleiding, zoals hij en zijn erfgenamen wensten. 

De oorsprong van de familie Spaur gaat terug tot Volkmar von Burgstall, oorspronkelijk uit Postal, een klein gehucht ten zuiden van Merano. Volkmar verkreeg aan het begin van de 14e eeuw het kasteel van Sporo, bij de entree van Val di Non, als leengoed van Tirol.  
De familie, die Duitstalig was, komt dus uit Zuid-Tirol, maar hierbij moet worden opgemerkt dat in dit gebied, tussen Valle dell’Adige en Val di Non, de talen en culturen geen afgebakende grenzen hadden, in een landschap waar bergen en valleien meer een verbinding dan een barrière vormden.   

Castel Valer bestond al voordat het eigendom werd van de familie Spaur, er zijn vermeldingen van uit de 12e eeuw.  

De familie Spaur, bondgenoot van de machtige graven van Tirol, kreeg het kasteel in 1427 als leengoed van de graven.  

Het bestaat eigenlijk uit twee kastelen, apart van elkaar maar verbonden door een smalle gang, die rondom de hoge toren bij elkaar staan. Op dit moment is het Castello di Sotto, Untervaler, open voor bezoek en in 2026 gaat ook het andere deel, Obervaler, open. 

Waarom heet het kasteel Castel Valer?

Deze naam is afgeleid van de Capella di San Valerio (de bisschop van Trier, Duitsland). Maar de naam Valer doet ook denken aan het Italiaanse woord voor 'waarde' en zou dus kunnen slaan op de vroegere bewoners. Hoe dan ook is de Capella di San Valerio de mooiste plek in het kasteel, een imposante bezienswaardigheid. 

Zie je die fresco's?

De kleurrijke Cappella di San Valerio is volledig beschilderd met zeer goed bewaarde fresco's van Giovanni en Battista Baschenis, afkomstig uit een schildersgeslacht uit Averara bij Bergamo. Op deze plek hebben de rondreizende schilders het beste van zichzelf laten zien, nog meer dan in andere kerken in Val di Non die door de Baschenis van fresco's werden voorzien, waarschijnlijk omdat de graven Spaur rijker waren dan andere families in de omgeving en ze hun belangrijke positie wilden laten tonen met de prachtige, hoogwaardige familiekapel. Extra inzet van middelen, betere grondstoffen en een ongetwijfeld veeleisende klant hebben uiteindelijk geleid tot deze fresco's met hun verbluffende kleurenpracht.

De oom in de Stube

Er bestaan geen legendes over spoken of jonkvrouwen die opgesloten zitten in de toren van Castel Valer, maar het kasteel herbergt vele familieverhalen, waarover graaf Ulrich graag uitweidde. Het verhaal van Peter Spaur, bijvoorbeeld, de oom van graaf Ulrich, een officier die in januari 1943 aan het Russische front sneuvelde. De graven besloten dat zijn kamer onaangeroerd moest blijven, als eeuwige herinnering aan de oom die in de oorlog stierf, precies zoals Peter Spaur hem had achtergelaten; op een klein tafeltje ligt nog steeds de sigaar die hij opstak voor hij naar het front vertrok: "Ik rook deze op als ik terug ben," zei hij.

En het spinet? Is die niet van Mozart?

Een ander verhaal gaat over het klavecimbel, dat zich in de hal van het kasteel bevindt. Technisch gezien is het een spinet, een instrument dat iets kleiner is dan een klavecimbel. Graaf Ulrich beweerde dat Mozart erop gespeeld zou hebben, hoewel deze stelling nooit bevestigd is. Zeker is dat Mozart een mis heeft gecomponeerd als eerbetoon aan de familie, en meer specifiek voor Ignaz Spaur, de bisschop van Innsbruck, van wie nog altijd een portret vlak naast het klavecimbel te vinden is. 

Een tenniszaal

De grote Salone Ulrico is de ontvangsthal. Maar de zaal is niet altijd in gebruik geweest zoals tegenwoordig. Graaf Ulrich vertelde onder andere graag over Julius Spaur, een van zijn voorouders, die de ruimte in de grote zaal een tijdlang benutte om te tennissen.  In 1891 kocht de eigenaar van Castello di Sopra, Julius Spaur, het Castello di Sotto van een andere tak van de familie en omdat de hal nog niet echt een functie had, maakte hij er een tennisbaan van, geen officiële maar wel een die bruikbaar was. De rode strepen zijn deels nog zichtbaar op de vloer van de hal. Het was deze Julius die het kasteel liet renoveren en meubilair dat eerder verkocht was, terugkocht.

Een kasteel voor elk seizoen

Castel Valer is een plek waar je volop kunt genieten van de wisseling van de seizoenen: romantisch in de lente, wanneer de appelboomgaarden van de Val di Non bedekt zijn met geurende witte bloemen, prachtig in september en oktober, wanneer de muren zijn bedekt met rode bladeren en de omgeving is gehuld in herfstkleuren, en fascinerend in de winter, wanneer het kasteel in is ondergedompeld in stilte, in de koude sneeuwlucht, maar de gasten binnen hartelijk worden ontvangen.  

In december genieten kinderen van een kasteel dat rijkelijk versierd is voor de feestdagen en kunnen ze de kerstman ontmoeten in de Salone Ulrico, voor de grote open haard, waar vroeger graaf Ulrich Spaur zat...