Vino Santo i zagubiony świat w dolinie Valle dei Laghi

Zbiór

Zgodnie z tradycją do jego produkcji należy używać wyłącznie winogron za szczepu Nosiola, przy czym z krzaków zbierane są tyko luźne kiście, czyli z najbardziej dojrzałymi owocami, ładnie ukształtowanymi i nieprzylegającymi do innych. Winogrona rosną tylko w kilku starych winnicach o słonecznej ekspozycji, skąd pozyskuje się owoce dobrze znoszące proces tak długiego podsuszania. Zbiór przeprowadza się dość późno, w październiku, po czym kiście są umieszczane do wysuszenia na tak zwanych arèle, które kiedyś miały formę trzcinowych kratek, dzisiaj natomiast wykonuje się je z gęstej metalowej siatki, rozmieszczonej na osłoniętych strychach o dobrej wentylacji.

Proces podsuszania

Stała wentylacja, zapewniona dzięki wiatrowi Ora znad Jeziora Garda, wraz ze specjalnym rozmieszczeniem kiści, umożliwia uzyskanie idealnego wysuszenia z redukcją masy nawet do 80%, któremu może towarzyszyć powstawanie na kiściach wyjątkowego rodzaju szlachetnej pleśni (Botrytis cinerea).

Proces podsuszania trwa nawet do wielkanocnego Wielkiego Tygodnia kolejnej wiosny, po czym nareszcie można przystąpić do tłoczenia, które zgodnie z tradycją odbywa się w czasie Wielkanocy lub w jej okolicach. Oto, skąd nazwa Vino Santo (Święte Wino).

Fermentacja

Wino jest następnie filtrowane i przelewane do zużytych dębowych beczek (takich, które nie będą już nasycały wina zapachem drewna). Tylko pomyślcie: ze 100 kg świeżych winogron uzyskuje się zaledwie 15-18 litrów moszczu Vino Santo.  Zdecydowanie jest to szlachetny nektar!

Wino Santo pozostawia się do dojrzewania w małych beczkach na co najmniej sześć – osiem lat, tyle może bowiem trwać proces naturalnej fermentacji. Po przelaniu do butelek wino jest niezwykle trwałe i można je przechowywać nawet przez 50 lat.
 

Miejsca degustacji

Gdzie w takim razie dokładnie produkuje się ten wyśmienity trunek? W dolinie   Valle dei Laghi, między Trydentem a Jeziorem Garda. W tym rejonie Trentino panuje śródziemnomorski mikroklimat, rosną tu dęby, dęby ostrolistne, gaje oliwne (najbardziej wysunięte na północ na całym świecie), wyśmienite warzywa, śliwki i szlachetne winogrona, takie jak Nosiola właśnie.

Tutaj również znajduje się osada Santa Massenza, specjalizująca się w produkcji tego wina już od czasów Odrodzenia, nic więc dziwnego, że pokochali ją biskupi-książęta z bogatego rodu Madruzzo, którzy wybitnie gustowali w szlachetnym słodkim winie. Ta niewielka miejscowość, wznosząca się u brzegów jeziora o tej samej nazwie, znajduje się nieopodal Jeziora Toblino i szczyci się bogatymi tradycjami związanymi z vino santo i destylatami.

Oprócz piwnic, w których przetwarza się winogrona Nosiola i Vino Santo, działa tutaj aż ośmiu producentów szlachetnych grapp i destylatów.

Jeżeli masz ochotę zagłębić wszystkie tajemnice tego cudownego passito, sugerujemy ci wizytę w nowo otwartym Muzeum Enologicznym  Casa Caveau Vino Santo, w Padergnone, niecałe trzydzieści minut samochodem od Trydentu.

Casa Caveau Vino Santo to ujmujące miejsce, gdzie głosy, dźwięki, obrazy, aromaty, smaki pozwalają na spotkanie z czystym, szlachetnym Vino Santo Trentino DOC. Muzeum mieści się w siedzibie zabytkowej suszarni w Padergnone, która przeszła gruntowną renowację.  Casa Caveau Vino Santo, znajdująca się na Piazzetta del Mercato w Padergnone, jest więc idealnym punktem wyjściowym w podróży ukazującej historię Vino Santo Trentino D.O.C. Kolejnymi etapami takiej wycieczki są piwnice producentów oraz szlaki biegnące przez obszary upraw.

Santa Massenza: romantyczna, mało znana miejscowość

Po II Wojnie Światowej, u brzegów jeziora wzniesiono elektrownię wodną (otwartą obecnie do zwiedzania z przewodnikiem). Elektrownia odebrała miejscowości Santa Massenza wiele z jej pierwotnego uroku. Pomyślcie tylko: małe miasteczko z początków XX wieku i urlopowicze przybywający z różnych stron świata - Południowi Tyrolczycy, Niemcy i Szwedzi, spędzający tu długie wakacje, tak bardzo cenili sobie urok Santa Massenza, że nadali jej miano małej Nicei.

Wyobraźcie sobie kobiety z parasolkami ubrane na biało, mężczyzn w słomkowych kapeluszach, jak spacerują lub relaksują się zażywając petit déjeneur sur l’herbe,  odbywają romantyczne wycieczki łódkami po wodach jeziora i rozkoszują się lampką Vino Santo, które już wtedy uważano za ożywcze i wzmacniające.  Ryby z jeziora, brokuły, śliwki, warzywa, a nawet czarne trufle: Santa Massenza była prawdziwym zagłębiem przysmaków i do dzisiaj coś z dawnych czasów, coś co unosi się w krajobrazie, między polami, w ogrodach, w pałacach, przywołuje dawne piękno tej miejscowości.

Inne miejsca, które warto poznać

Santa Massenza, miejsce przysmaków, ujmujące subtelnym pięknem, ukryte w cieniu pobliskich miejscowości, cieszących się większym uznaniem turystów. Jeżeli uda ci się tam dotrzeć, warto też poznać okolice, wybierając się chociażby na spacer wśród trzcin Jeziora Toblino lub odkrywając dolinę Cavedine oraz jej jezioro, na którym, dzięki wiejącemu nieustannie wiatrowi, można uprawiać windsurfing.

Polecamy ci także jeszcze jedną przechadzkę, wzdłuż malowniczego kanału Calavino, gdzie napotkasz również młyny i małe wodospady, ponieważ bieg tego strumienia nie jest w pełni uregulowany; możesz też wybrać się na wycieczkę rowerową po ścieżce prowadzącej aż do mostu z czasów Starożytnego Rzymu - Ceniga di Dro, będącego idealnym miejscem na odpoczynek i słoneczną kąpiel u brzegów rzeki Sarca.