Het kasteel van Avio, een schatkist vol betoverende verhalen

“Vrouwen, ridders, wapens, liefdesavonturen”. Dat vind je allemaal terug in het kasteel van Avio.

Het kasteel werd gebouwd in de Middeleeuwen om met zijn ommuurde omheining alle aanvallen en belegeringen tegen te houden. De toegang tot het hart van het kasteel wordt alsmaar smaller en vanuit de vallei ziet het landhuis, zelfs voor wie het van ver ziet, er nogal dreigend uit.

Vrienden en vijanden

Een succesvolle constructie die nooit aangevallen werd. De familie Castelbarco, eigenaars van het kasteel en heel het lager gelegen Vallagarina-gebied, van Lizzana in de buurt van Rovereto tot aan de grens met Verona, was immers meer bedreven in het creëren van banden dan contrasten. Ze waren bondgenoten van de familie Della Scala van Verona, door een gelukkig huwelijk verwant aan de familie Gonzaga van Mantua, maar ook trouwe onderdanen van het Heilige Roomse Rijk.

Ook de fresco's getuigen van de alliantie met het Rijk. Ze bevatten de insignes van de familie Castelbarco en de keizerlijke adelaar en spreken over veldslagen. Het is net alsof men voor een geschilderde handleiding van de oorlog staat: de kleding, schilden, zwaarden en helmen zijn gedetailleerd afgebeeld, alsof men de gasten duidelijk wil maken dat de kasteelheren weten waar ze het over hebben als het over oorlog gaat.

Liefde is blind

Maar de fresco's vertellen ook over de liefde... te beginnen met de legende van de mysterieuze letters in de ruitjes die de muren van de Wachterszaal sieren. In de legende vraagt Mariana de ridders die naar haar hand dingen om geblinddoekt de letters te vinden die haar naam vormen. Natuurlijk slagen ze daar niet in. De ridder op wie Mariana verliefd wordt, slaagt erin haar naam te vormen, ondanks het feit dat hij blind is en dat hij niet ingaat op de suggesties die Mariana hem wil geven. De ridder raakt het doel. Mariana, die niet wilde trouwen, zwicht uiteindelijk voor de ware liefde.

In het hart van het kasteel

De liefde tussen man en vrouw is ook zichtbaar in het meest onbereikbare deel van het kasteel. Schilderijen die dichter bij het vrouwelijke gevoel staan, vind je ook zodra je de laatste ingang van het kasteel en de bewoonde delen betreedt. Hier zijn de muren bedekt met geschilderde rozen en de afbeelding van een eerste kus.

Maar bovenal staan we versteld van de schilderijen in de Camera dell'Amore (liefdeskamer), een van de kamers waar Tommasina Gonzaga, de vrouw en regentes van het kasteel, misschien haar toevlucht zocht als haar man Guglielmo III van Castelbarco op reis was.

Aangezien het kasteel zo afgeschermd is voor de buitenwereld, konden deze fresco's waarschijnlijk niet bewonderd worden door bezoekers van het kasteel. Ze lijken wel de decoratie voor een intieme ruimte en wie weet bevorderden ze zelfs de liefde. Aan de hand van verschillende afbeeldingen vertellen ze het verhaal van een ontmoeting tussen een dame en een ridder. Hier vuurt Cupido, geblinddoekt (altijd blind) en een beetje uitgeblust, zijn pijl af terwijl hij achteruit rijdt. Zij deinst terug en ontwijkt de pijl, met haar hondje liefdevol in haar armen gesloten. Maar hij wordt doorboord en lijkt pijn te hebben. Vervolgens kussen ze elkaar, terwijl hij op zijn paard zit. Leuk om te denken dat dit het laatste moment van het verhaal is, een hereniging en geen afscheid van dit paar, dat eeuwen voor ons heeft geleefd.

Misschien beelden de fresco's Tommasina en haar man, die vaak om zakelijke redenen gescheiden werden, uit of verhelen ze ze. Misschien waren ze een goed voorteken voor zijn terugkeer en voor haar heerschappij over het lot van het kasteel. Misschien waren het Tristan en Isolde. De kasteelheren kenden hun verhaal: ze hadden een manuscript met het verhaal van Tristan en Isolde als huwelijksgeschenk gekregen.

Wat zeker is, is dat we ook hier - net als in de Wachterszaal - te maken hebben met een gestileerd compendium van de gebruiken en tradities van het midden van de 14e eeuw. Van de gekozen kleuren tot de muurdecoraties, van de kledingstijl tot het verhaal dat verteld wordt, een hoofse liefde met een ridderlijk tintje.

En ook hier, net als in het verhaal van Mariana, slaat de liefde willekeurig toe en triomfeert ze, ondanks alle pogingen om ze tegen te houden. Liefde doet lijden, maar biedt ook troost. Zowel in de Middeleeuwen als vandaag.