In de Primiero bevindt zich een verborgen wereld

Wie waren de Bergknappen?

Dit is hun oorspronkelijke naam, maar onder de Italiaans sprekende bevolking waren ze bekend als de “canopi”, wat voor de lokale bevolking makkelijker uit te spreken was. Het waren mijnwerkers uit Bohemen en Tirol, herkenbaar aan een linnen blouse met een puntige capuchon, die werd gebruikt om het dak van de tunnels te detecteren en te voorkomen dat ze hun hoofd zouden stoten. Ze droegen ook een leren schort, die ze aan de achterzijde van hun lichaam plaatsten, om hun billen en benen te beschermen als ze op hun hurken gingen zitten. 

De Bergknappen kregen goed betaald, maar ze deden zeer zwaar werk en hun levensverwachting was laag. De ruimtes waren nauw, en ze werkten met slechts een mijnwerkershamer, zodat ze de berg centimeter voor centimeter doorkliefden. Ze gingen met drie tegelijk naar beneden, acht uren in ploegendienst, in het pikkedonker en in een vochtige omgeving, en ademden de schilfers van de afgekraste metalen rotsen in. 

Het Palazzo delle Miniere, het Huis van de Mijnen

Onze reis in de voetsporen van de Canopi begint bij dit versterkte gebouw, de administratieve zetel waar het gedelfde zilver werd bewaard, en dat uit de tweede helft van de 15e eeuw stamt.  

Vandaag de dag is het de thuisbasis van tijdelijke exposities en een permanente tentoonstelling die het verhaal van de Primiero vertelt. In de omringende ruimte wordt in de zomer gedurende drie dagen de Bergknappen Primör gehouden. Dit is een re-enactment die je de kans biedt om een gereconstrueerd middeleeuws mijndorp te bezoeken, de werkzaamheden van mijnwerkers uit te voeren, door een reconstructie van een mijntunnel te wandelen en te genieten van de avondshow, die je de sfeer van de middeleeuwen laat herbeleven. 

De benoeming in 2025 is in augustus.

In de voetsporen van de Canopi

De geschiedenis van de mijnwerkers is niet beperkt tot het Palazzo, maar slingert door de straten van het dorp, in een wandeling van ongeveer een uur die de vallei doorkruist. Deze wandeling is verdeeld in acht etappes, die elk  een bijzonderheid vertellen over de geschiedenis van de Canopi van Primiero, door middel van een audioguide die je kan downloaden met een QR-code en op je smarphone kan beluisteren. 

De route vertrekt vanaf het Palazzo delle Miniere, en arriveert vervolgens in Transacqua, vlakbij de Friole-tunnel van de siderietmijn. 

Om in hetzelfde thema te blijven, raden we je nog een andere wandeling aan, langs de Via della frutta antica (de oude fruitroute). Dit is een route die geschikt is voor iedereen, met oude fruitbomen langs de Via Nova die Pieve (Primiero San Martino di Castrozza) verbindt met de Gobbera-pas. Dezelfde weg die de Canopi ooit aflegden om naar de mijnen te gaan. 

Langs de tunnels (“stoli”) van de Eerste Wereldoorlog.

De Canopi verkenden het hart van de bergen op zoek naar rijkdom, maar eeuwen later gingen andere mannen verder met graven in de rotsen. Deze keer om beschutting te zoeken tegen de kou en bescherming tegen de vijand. Dit gebeurde in de jaren tussen 1915 en 1918  toen Italië en het Oostenrijks-Hongaarse Rijk betrokken waren bij de Eerste Wereldoorlog. 

In de bergen van Trentino werd een heel bijzondere oorlog gestreden, een oorlog waarin de grootste bedreiging geen uniform droeg en niemand ontzag. In de bergen moet men zich allereerst beschermen tegen koude wind en sneeuw voordat met schieten kan worden begonnen. Daarom begonnen soldaten met het bouwen van onderaardse gangen en tunnels, “stoli”, uit het Duitse "Stollen" dat "tunnel” betekent. 

Dankzij zorgvuldige werkzaamheden voor renovatie en veilig maken, zijn een aantal van deze stoli vanaf de zomer van 2025 geopend voor het publiek, dat een rondleiding kan volgen langs de overblijfselen van loopgraven en muilezelsporen die tijdens de Eerste Wereldoorlog werden gebruikt.