10 pytań i odpowiedzi na temat Dolomitów

Czym są Dolomity? Gdzie się znajdują? Co to jest enrosadira? 10 pytań i 10 odpowiedzi, aby dowiedzieć się wszystkiego na temat Dolomitów – arcydzieła natury!

#1 - Dolomity – co to takiego?

Dolomity to grupy górskie położone we włoskich Alpach Wschodnich. Charakterystyczną cechą tych gór jest fakt, iż w większości zbudowane są z dolomitu - skały składającej się przede wszystkim z minerału o tej samej nazwie. To właśnie swojemu składowi Dolomity zawdzięczają blady kolor, który nadaje piękna i uroku górom oraz dzięki któremu możemy podziwiać fascynujące zjawisko enrosadira. W pytaniu nr 10 wytłumaczymy, na czym ono polega!

#2 - Gdzie się znajdują?

W dużym uproszczeniu można powiedzieć, że Dolomity znajdują się w północno-wschodniej części Włoch, a dokładniej w następujących prowincjach: Trydent, Bolzano, Belluno, Werona, Vicenza, Udine i Pordenone.

#3 - Z jakiego powodu zostały wpisane na Listę światowego dziedzictwa UNESCO?

26 czerwca 2009 Komitet Wykonawczy Światowego Dziedzictwa, obradujący w Sewilli, postanowił o wpisaniu Dolomitów na Listę światowego dziedzictwa jako dziedzictwo naturalne, a to za sprawą jedynych na świecie, szczególnych cech geologicznych i krajobrazowych tych gór.

Z punktu widzenia geologii, wyjątkowe cechy skał wynikają z ich szczególnego składu, zbadanego przez francuskiego geologa Déodat de Dolomieu. Natomiast jeśli chodzi o aspekt krajobrazowy, wystarczy spojrzeć na Dolomity i zachwycić się ich niepowtarzalnym pięknem - strome ściany, lodowce, iglice, skalne wieże i pinakle tworzą naturalne, wyjątkowe widowisko.

#4 - W której części Trentino mogę je zobaczyć?

W Trentino znajdują się cztery główne grupy górskie Dolomitów. Należą do nich Dolomity Latemar i Catinaccio w północno-wschodniej części Trentino, a dokładniej pomiędzy dolinami Val di Fassa i Val di Fiemme; następnie masyw Marmolada, na którym znajduje się lodowiec, w Val di Fiemme; Pale di San Martino, w parku krajobrazowym Paneveggio Pale di San Martino, we wschodniej części Trentino, jednak bardziej wysunięte na południe; i wreszcie Dolomity Brenta, jedyna grupa górska leżąca na zachodniej stronie rzeki Adygi, w całości znajdująca się na terenie Trentino, w samym sercu parku krajobrazowego Adamello Brenta.

#5 - Jak mogę dotrzeć do Dolomitów?

Ci sono tanti modi per raggiungere le Dolomiti del Trentino, noi te ne consigliamo alcuni:

Do Dolomitów położonych w Trentino dotrzeć możesz na wiele sposobów. Poniżej znajdziesz kilka propozycji:

• Grupa górska Latemar: łatwo do niej dotrzeć pieszo, podążając licznymi szlakami rozpoczynającymi się w Pampeago, miejscowości położonej nieco wyżej w stosunku do Tesero w Val di Fiemme. Aby dotrzeć do grupy Latemar, skorzystać można również z wyciągów w miejscowości Predazzo, prowadzących do schroniska Rifugio Passo Feudo (2175 m). To punkt startowy wypraw do Rifugio Torre di Pisa - schroniska, stanowiącego furtkę do masywu Latemar.
• Do grupy Catinaccio dostać się można bezpośrednio z centrum miejscowości Vigo di Fassa (San Giovanni di Fassa) dzięki nowoczesnemu wyciągowi, który w zaledwie kilka minut pomoże Ci dotrzeć do Belvedere del Ciampedìe na wysokość 2.000 m. Schronisko o tej samej nazwie to baza wypadowa w okolice Catinaccio Rosengarten. Również wyciągi z miejscowości Pera to dobre rozwiązanie. Z tej części gminy San Giovanni di Fassa szybko dotrzesz do Pian Pecei, korzystając z wyciągów Vajolet 1 oraz Vajolet 2. Stamtąd do schroniska Gardeccia dzieli Cię zaledwie 20 minut pieszej wędrówki. Inną propozycją jest skorzystanie z trzeciego wyciągu krzesełkowego, aby dotrzeć z Pian Pecei do Ciampedìe.
• Marmolada: wyruszyć możesz z Canazei, następnie podążać w kierunku Passo Fedaia. Kiedy dotrzesz już na wysokość 2.057 m, w sztucznym jeziorze Fedaia zobaczysz odbicie imponującego masywu.
• Pale di San Martino: podróż rozpocząć możesz, zagłębiając się w dolinę Val Venegia lub przemierzając dolinę Val Canali, do której w krótkim czasie dotrzesz z miejscowości Fiera di Primiero. W okolicach miasteczka San Martino di Castrozza skorzystać możesz z wyciągu kabinowego Colverde, dzięki któremu dotrzesz do podnóża gór Pale di San Martino oraz do schroniska noszącego tę samą nazwę. Innym rozwiązaniem jest wyciąg Rosetta, który zabierze Cię do samego serca płaskowyżu Altopiano delle Pale – miejsca, w którym rozpoczyna się wiele szlaków na wyprawy górskie. Stamtąd dotrzeć można do schroniska Rifugio Pedrotti alla Rosetta.

• Dolomity Brenta: istnieją cztery najważniejsze dojścia:

  - Z doliny Val Rendena do Dolomitów dotrzeć można wyciągami prowadzącymi do Grostè lub pieszo z Vallesinella, miejscowości znajdującej się niedaleko Madonna di Campiglio.

  - Z obszaru Giudicarie możliwe drogi dostępu są następujące: z Val d’Ambiez, nad miejscowością San Lorenzo in Banale, podążać można aż do schroniska Rifugio Agostini, natomiast z doliny Val d’Algone podąża się w stronę schroniska Rifugio Dodici Apostoli, jednego z najbardziej odległych (i panoramicznych) na obszarze grupy Brenta, skąd cieszyć się można spektakularnym widokiem na góry Adamello i Presanella.

  - Z doliny Val di Non radzimy dotrzeć do grupy Brenta, startując ze schroniska Rifugio Peller, znajdującego się nad miejscowością Cles, lub zagłębiając się w dolinę Val di Tovel.

  - Najbardziej doświadczone w wyprawach górskich osoby do Dolomitów Brenta dotrzeć mogą, pieszo lub korzystając z wyciągów, z płaskowyżu Pradel, znajdującego się nad miejscowością Molveno na płaskowyżu Paganella. Wyprawa prowadzi w kierunku schroniska Rifugio Tommaso Pedrotti.

#6 - Czy w Dolomitach jest zimno?

Raczej tak, biorąc pod uwagę fakt, że przebywając w Dolomitach, znajdujesz się na wysokości ponad 1500 m n.p.m., przy czym korzystając z wyciągów, dotrzeć możesz na wysokość przekraczającą 2000 m.

Zimą obficie pada tu śnieg, dzięki czemu to idealne miejsce dla narciarzy. Latem, kiedy powietrze jest raczej chłodne, Dolomity stają się celem miłośników górskich wypraw, wspinaczy oraz rowerzystów.

#7 - Jak się ubrać?

Dobór odpowiedniej odzieży to bardzo ważna sprawa. Wybierasz się w góry, zatem odpowiednie ubranie i sprzęt to podstawa. Zimą obowiązkowo należy wziąć ze sobą buty na śnieg, ciepłą wodoodporną kurtkę, wodoodporną odzież, czapkę, rękawiczki oraz ocieplacz na szyję, natomiast w przypadku intensywnych opadów śniegu nie wolno zapomnieć o rakietach śnieżnych, aby móc się przemieszczać. Jeśli wybierasz się w Dolomity na narty, niezbędny sprzęt możesz zabrać ze sobą lub wypożyczyć w licznych wyspecjalizowanych sklepach.

Latem, nawet jeśli jest ciepło, radzimy założyć długie spodnie techniczne, buty trekkingowe, koszulkę techniczną oraz czapkę chroniącą przed słońcem – pamiętaj, że wznosząc się na coraz większą wysokość, roślinność robi się coraz rzadsza i w związku z tym mniej chroni Cię przed promieniowaniem słonecznym. Zawsze, na wszelki wypadek, miej przy sobie bluzę na długi rękaw, kurtkę przeciwwiatrową i przeciwdeszczową, przede wszystkim wiosną i jesienią. O każdej porze roku zabierz ze sobą plecak, odpowiedni zapas wody i krem przeciwsłoneczny… w wysokich górach słońce grzeje naprawdę intensywnie.

#8 - Czy mogę przenocować w Dolomitach?

Oczywiście. W Dolomitach znajduje się wiele obiektów, w których możesz zatrzymać się na nocleg, np. w schroniskach, które w wysokich górach goszczą alpinistów i wędrowców. Oczywiście obiekty tego rodzaju nie dysponują komfortowymi udogodnieniami, charakterystycznymi dla hoteli, ale czy podziwianie wschodu słońca w samym sercu Dolomitów nie jest warte kilku wyrzeczeń? Na ogół schroniska otwarte są od 20 czerwca do 20 września, jednak podane daty mogą ulec zmianie w zależności od panujących warunków atmosferycznych. Jeszcze jedna rad: jeśli zdecydujesz się przenocować w schronisku, zabierz ze sobą śpiwór lub prześcieradło do śpiwora – w schroniskach CAI, na przykład, posiadanie ich jest obowiązkowe!

Najodważniejsi i jednocześnie najbardziej doświadczeni mogą przenocować w „biwaku” (bivacco), czyli w niewielkich i niestrzeżonych obiektach, z samym niezbędnym wyposażeniem, znajdujących się wysoko w górach, oferujących schronienie alpinistom. Nocleg jest bezpłatny, może się jednak okazać, że miejsce trzeba będzie dzielić z innymi alpinistami, którzy tak jak ty, zatrzymali się tu na noc.

#9 - Co można robić w Dolomitach?

Mnóstwo rzeczy; zależy od pory roku. Oczywiście wiele osób przyjeżdża w Dolomity na narty. Świetnie wyposażone trasy narciarskie oraz wyjątkowe widoki sprawiają, że jest to jedna z ulubionych destynacji miłośników narciarstwa z całego świata. Miejscowości takie jak Madonna di Campiglio, Canazei czy San Martino di Castrozza znane są chyba wszystkim wielbicielom białego szaleństwa.

W sezonie letnim natomiast Dolomity oferują setki szlaków na wyprawy górskie zarówno dla początkujących jak i dla doświadczonych ekspertów. Wiele szlaków prowadzi do schronisk lub chat górskich, gdzie zatrzymać się można na posiłek, podczas gdy działające wyciągi (otwarte do późnego lata) umożliwiają wędrowcom dostęp do wyższych partii gór, omijając tym samym najcięższe odcinki wejścia. Dolomity latem to cel podróży nie tylko miłośników wędrówek górskich, ale również wspinaczy, trail-runnerów oraz miłośników wspinaczki po żelaznych perciach (via ferratach). Kto kocha góry i… nie cierpi na zawroty głowy, doceni via ferratę delle Bocchette w Dolomitach Brenta.

Latem w Dolomity wybierają się również rowerzyści. Podczas gdy miłośnicy rowerów górskich oddaj się pasji w jednym z licznych bike parkach położonych w górach, kolarze szosowi mogą wypróbować swoich sił na legendarnych podjazdach, które na stałe weszły do historii kolarstwa.

#10 - Co to jest enrosadira?

Wreszcie wracamy do pytania, które do tej pory zostawiliśmy bez odpowiedzi. Enrosadira to zjawisko, w czasie którego szczyty Dolomitów, muskane promieniami wschodzącego lub zachodzącego słońca, barwią się na czerwono. Zjawisko to widoczne jest prawie całym rokiem, jednak latem, kiedy zmierzch trwa dłużej, staje się nad wyraz spektakularne. Nie sposób oddać piękna zjawiska enrosadira słowami, trzeba je zobaczyć na własne oczy. To coś magicznego - coś, co od wieków tutejsza ludność stara się wytłumaczyć, przekazując z pokolenia na pokolenie liczne legendy na ten temat. Bohaterem najsłynniejszej z nich jest król karłów – król Laurino, który pokrył góry różami, aby zdobyć względy przepięknej królewny Similde.