De ontstaansgeschiedenis van het Pad van de Vrede

Alpini en Schützen

De Eerste Wereldoorlog was voor de bevolking van Trentino en Zuid-Tirol “de gedenkwaardige en onuitwisbare gebeurtenis die voor altijd in het collectieve onderbewustzijn gegrift staat”. De gebeurtenis die alle andere in belangrijkheid heeft overschaduwd, en is opgenomen in het onuitwisbare geheugen van twee tegengestelde identiteiten in een gebied waarin ze eerder vreedzaam samenlevende buren waren geweest.

“Saillant Trentino”: onder deze naam ging de frontlijn van onze bergen de geschiedenis in. Een saillant dat bestond uit loopgraven waar de mannen in de kou geconfronteerd werden met kilometers kuilen langs de randen van hoge bergtoppen, op meer dan 2500 meter hoogte, waar ze op meerdere fronten weerstand boden tegen het omringende vuur van bondgenoten of vijanden, wat uiteindelijk niets uitmaakte.

Daar bevonden zich Alpini en Schützen, vaak in vrede met elkaar, maar gescheiden door dezelfde vallei die een middelpunt van de strijd was, en waar ze opeens vijanden waren. Onder dagelijkse omstandigheden die vandaag de dag nog steeds niet te bevatten zijn. Dit vormde de achtergrond van hun onvoorziene en grote heldendaden.

Het Pad van de Vrede, herkenbaar door de markering met een afbeelding van een duif, is kort samengevat een rode draad van de geschiedenis van Trentino Zuid-Tirol.

Een pad van herdenking

Het Pad van de Vrede is een 495 km lange route die de plaatsen van en herinneringen aan het zuidelijke front van de Eerste Wereldoorlog met elkaar verbindt. Een route om af te leggen in etappes, een project, een heel lange wandeling, die ontstaan is om “het Italiaanse en Midden-Europese volk dat op deze bergen heeft gevochten en geleden" eindelijk te verenigen.

“Het Pad van de Vrede is als een lijn die van Stelvio naar Marmolada en vervolgens naar Rovereto loopt, en vormt een omgekeerde piramide die grofweg de vorm van ons Trentino heeft. Het pad is een ideale route die de belangrijkste punten van een enorm oorlogsgebied met elkaar verbindt, van de verstrekte forten tot de buitenposten en de logistieke posten van de eerste verbindingslijnen.

Het mooie aan deze verbindende lijn is dat hij zowel in de lengte als in breedte op veel manieren kan worden afgelegd.

Tot aan de Marmolada zijn er drie niveaus en nauwkeurige sporen waarop het traject kan worden afgelegd, en die overeenkomen met de drie fasen van de oorlog. De eerste fase, en dus het eerste niveau, loopt langs de gepantserde forten en de valleifronten. Het tweede niveau beslaat de tussenliggende heuvels, en het derde omvat een klim tot 3500 meter naar de alpenposten Cevedale en Adamello.

Het project van 1986

Vandaag de dag zijn er in Trentino ongeveer 20 musea die gewijd zijn aan de Eerste Wereldoorlog, en langs dit pad kunnen worden bezocht. Deze musea zijn ontstaan dankzij het herstel van forten die vóór 1986 niet meer waren dan door vegetatie overwoekerde en door het weer en de tijd aangetaste brokstukken. Dankzij de materialen van de 'opgravers’, die ook hun privécollecties openstelden en “niet langer bezitterig waren met betrekking tot hun eigen herinneringen”.

In 1986 begon de autonome provincie Trento met het “Speciale werkgelegenheidsproject voor uitbreiding van het toerisme en het ecologisch-milieupotentieel” om een oplossing te vinden voor de werkeloosheidscrisis van het midden van jaren '80. Dit vormde het begin van het ‘Progettone”, het Grote Project, en, in 1990, van de Dienst voor herstel en conservering van het milieu. Claudio Fabbro, een jonge civiel ingenieur die als een van de eersten afstudeerde op het gebied van milieu, een ervaren bergbeklimmer met een passie voor geschiedenis, kreeg de opdracht om de de sporen van een herinnering die niet vergeten mocht worden samen te voegen. Zo werd in 1986 “Een zoektocht naar kaarten, documenten, oorlogsdagboeken een deel van mijn eigen werkelijkheid over de bergen. Voor mij waren de bergen niet meer interessant als het niet over oorlog ging. Dit werd een fase in mijn leven. Bergen zonder voormalige frontlijnen interesseerden me niet meer”.

In 1986 waren voormalige loopgraven nog niet populair. Er bestond nog geen literatuur over. De forten waren niets anders dan stapels puin en rotsblokken. De herstelwerkzaamheden duurden jaren. Meter per meter werden alle paden schoongemaakt, en gespecialiseerde teams hadden drie en een half jaar nodig om de paden weer toegankelijk te maken. “In de zomer van 86 werkten 650 arbeiders aan de paden, en verwijderden afval uit de vervuilde rivierbeddingen. “Landmeters en technische medewerkers verdeeld over 4 districten begonnen met het uitvoeren van het concept-ontwerp van het project. Er was nog geen gps, alleen kompassen, hoogtemeters, pen, potlood, papier en tekenplankjes. Het pad werd meter voor meter vastgelegd, waarbij alleen bestaande paden werden meegenomen, waarvan 60% in bezit was van de SAT”.

Het gevoel van de geschiedenis

Alles wat we vandaag de dag in de speciale musea kunnen zien, en dat het ontwerp en de reconstructie van het pad mogelijk heeft gemaakt, is het resultaat van een ander groot herstelwerk dat in de jaren tachtig heeft plaatsgevonden.

Onmiddellijk na de oorlog waren de opgravers, door de behoefte aan koper en ijzer, nuttig om de honger te bestrijden door geld voor voedsel. In latere tijden waren de opgravers hobbyisten, met zeer veel ervaring op hun gebied, die hun objecten zorgvuldig bewaarden in particuliere collecties. Hierdoor werden de meeste documenten niet in de bergen, maar bovenop zolders gevonden. Het was op zolders dat het team van Fabbro topografische kaarten, foto's, dagboeken en allerlei andere dingen vond die nuttig waren om paden en zelfs de herinneringen opnieuw in kaart te brengen. Documenten waren niet langer een object, maar werden belangrijk om hun inhoud.

Het Pad van de Vrede

We raden je aan om een deel van het pad te lopen, door een etappe te kiezen, misschien de naar onze ervaring meest toegankelijke route. Ervaar de reis in de geschiedenis in een spectaculaire omgeving. En denk aan het harde werk van de mannen die als eerste deze paden aflegden, en de verdediging van twee verschillende werelden vaak met hun leven hebben moeten betalen. En aan degenen die deze paden later weer toegankelijk hebben gemaakt.

De nagedachtenis van Claudio Fabbro is verbonden met allen die met hem hebben samengewerkt. De liefde voor de bergen blijft. Soms kruisen het persoonlijke en professionele lot elkaar, en dit zorgt ervoor dat uitzonderlijke doelen die ten goede komen aan iedereen kunnen worden bereikt.

“Ik zou graag hun verhalen te weten komen. Ik word ouder...”

Fijne wandeling allemaal!