Veilig in de bergen in de winter

De bergen beleven met advies van de echte kenners en liefhebbers

Ieder seizoen in de bergen is rijk aan emoties dankzij de vele sporten die je er kunt beoefenen. In de winter kun je alpineskiën op de pistes, toerskiën over besneeuwde hellingen, gewoon wandelen of wandelen op sneeuwschoenen, en magnifieke ijswatervallen beklimmen! Maar het is belangrijk deze activiteiten met beleid en de nodige voorzichtigheid te benaderen.

Niet alle activiteiten zijn geschikt voor iedereen. Je moet goed je eigen niveau, je ervaring met het gebruik van de uitrusting en je kennis van het terrein en het sneeuwdek kunnen inschatten. Wist je bijvoorbeeld dat het lawinegevaar afhangt van de steilte van de helling, de aan- of afwezigheid van bos, de buitentemperatuur en de windsterkte? Daarom is het noodzakelijk te vertrouwen op de ervaring en het advies van berggidsen en anderen die in de bergen wonen en werken!

Om je te helpen herinneren aan het juiste gedrag in de bergen in de winter, hebben we samen met de Vereniging Berghutten Trentino, het College van Berggidsen, Trentino Mountain Rescue, de SAT (Alpinistenvereniging Trentino), de Stichting Dolomieten Unesco, het College van Skileraren in Trentino, de Autonome Provincie Trento en de lokale handhavingsinstanties hieronder de vragen bij elkaar gezet die het meest worden gesteld door diegenen die, net als jij, graag skiën en in de bergen zijn.

Maar eerst willen we je een paar belangrijke tips geven die van toepassing zijn op alle activiteiten: plan je tocht van tevoren op basis van je capaciteiten, het weer, de kenmerken en de toestand van de route en ook het lawinegevaar, en zorg er altijd voor dat je minstens één metgezel bij je hebt!



Weerbericht en lawinebericht

Kijk niet alleen naar de algemene voorspelling van goed of slecht weer. Controleer ook altijd de windkracht en windrichting, de temperaturen op verschillende hoogten en de kans op neerslag.

Raadpleeg het weerbericht in de 48 uur voordat je op pad gaat. Het is aan te bevelen om meer dan één weerbericht te raadplegen, met name de plaatselijke weerberichten die specifiek over het interessegebied gaan. Van groot belang zijn ook de weerberichten van de voorgaande weken, omdat deze inzicht kunnen geven in de weersontwikkeling en eventuele kritieke punten met betrekking tot het sneeuwdek.

Toerskiërs en wandelaars die in de winter de bergen van de Euregio (Trentino, Alto Adige en Tirol) bezoeken, kunnen actuele sneeuw- en weersinformatie vinden op de website valanghe.report. De gegevens zijn afkomstig van de meteorologische dienst van de drie regio's, inclusief lawineberichten met precieze informatie over de sneeuwcondities, sneeuwhoogte, luchttemperatuur en windpatronen.
Het is belangrijk een lawinebericht tot in detail te lezen, rekening houdend met de hoogte, expositie en steilte van de hellingen en de sneeuwdekstructuur, en niet alleen te kijken naar de Europese schaal voor lawinegevaar (1 - Gering; 2 - Matig; 3 - Aanzienlijk; 4 - Groot; 5 - Zeer groot).

Raadpleeg het lawinebericht vanaf enkele dagen voor de tocht tot de dag ervoor.

Alpineskiën

In dit artikel hebben we een beknopt vademecum opgesteld dat in 14 punten samenvat waaraan je je moet houden om ongelukken te voorkomen en een fijne tijd te hebben in de bergen!

De juiste kleding voor op de piste is 'gelaagde' kleding, twee of zelfs drie lagen die je naar behoefte uit en aan kunt trekken afhankelijk van de temperatuur, de neerslag, de intensiteit waarmee je skiet en hoeveel je transpireert. De standaardoutfit van een alpineskiër bestaat uit:

- een basislaag in contact met de huid, zowel voor de benen als de romp en armen

- een tweede laag daaroverheen (fleecetrui of warm, licht jack dat weinig ruimte inneemt)

- ten slotte een buitenlaag, waterdicht en winddicht, die zowel benen als romp en armen bedekt (op warme dagen kan een shell voldoen, op koudere dagen is een gewatteerde jas aanbevolen).

Er zijn drie kleuren voor de skipistes: blauw, rood en zwart. Blauw is voor de makkelijkste, rood voor de middelzware en zwart voor de moeilijkste pistes.

Dit type markering is ontwikkeld door het Italiaanse normeringsinstituut UNI en de ronde borden in verschillende kleuren geven de moeilijkheidsgraad van de piste aan.

De moeilijkheidsgraad van een skipiste hangt af van twee criteria: de lengtehelling en de dwarshelling. De hellingsgraad van een skipiste wordt aangegeven met een percentage dat de verhouding tussen de afgelegde afstand en het hoogteverschil weergeeft.
Een eenvoudig voorbeeld om deze indeling beter te begrijpen: zwarte pistes (voorbehouden aan gevorderde skiërs) hebben doorgaans een helingsgraad van meer dan 40%/50%!

Een cursus op de skischool met een professionele skileraar is de beste manier om te beginnen. Daar krijg je alle informatie over het juiste gebruik van de uitrusting (ski's en skischoenen) en leer je de correcte skitechniek. Ook leer je over de risico's bij het skiën en krijg je de nodige instructies om goed voorbereid de piste op te gaan.

Toerskiën

Toerskiën doe je op ongeprepareerd en ongecontroleerd terrein en daarom is een gedegen planning en de juiste technische en lichamelijke voorbereiding van groot belang! Op die manier kun zonder jezelf te veel te vermoeien een helling beklimmen en bij het afdalen je ski's beter beheersen. Bovendien:

-          Probeer altijd een snelheid van minder dan 30 km/u aan te houden.

-          Wacht na sneeuwval minstens drie dagen voordat je aan een toertocht begint.

-          Als er niet minstens 10 recente skisporen zijn, probeer dan altijd te skiën op hellingen van minder dan 30°.

-          Ben je een beginner, volg dan een cursus sneeuwkennis en sneeuwdekstabiliteit en doe een tocht met een berggids.

-          Raadpleeg boeken, gidsen, weer- en lawineberichten en bel lokale toeristenbureaus of berggidsen. De omstandigheden ter plaatse kunnen anders zijn dan thuis verondersteld en kunnen ook gedurende de dag veranderen, waardoor je soms je plannen moet aanpassen. Kennis van je medeskiërs en hun niveau is van fundamenteel belang. Ga nooit alleen op pad en stel de technische moeilijkheidsgraad altijd af op alle leden van de groep! 

Toerski's of splitboard, lawinepieper (op de juiste manier gedragen volgens de instructies van de fabrikant), schep, sonde, synthetische stijgvellen, EHBO-kit in je rugzak, helm (zowel bergop als bergaf gedragen) en gps met geregistreerde track en coördinaten (uiterst nuttig in geval van een reddingsactie).
LET OP: Dit materiaal in je rugzak hebben betekent nog niet dat je veilig bent! Je moet het ook weten te gebruiken bij een ongeval en daarvoor zijn een speciale cursus en periodieke training onontbeerlijk.

Laagjes zijn aan te bevelen omdat gedurende de dag het weer en ook de intensiteit van de activiteit kunnen variëren. Waterdichte broek en jas (shell), licht donsjack bij hevige kou en een extra paar handschoenen altijd in je rugzak.  Ah, en vergeet nooit je skibril en zonnebrandcrème.

Absoluut! Kijk voor alle nuttige informatie in de betreffende rubriek op deze pagina.

Sneeuwschoenwandelen en winterwandeltochten

Het is altijd goed om gemarkeerde routes te volgen waar toezicht is! Als je je echt in de natuur wilt wagen in een ongecontroleerde omgeving, zorg dan voor een gedegen planning en goede technische voorbereiding.
Als je een beginner bent, is het aan te raden een cursus sneeuwkennis en sneeuwdekstabiliteit te volgen en de tocht te maken met een berggids.
Raadpleeg boeken, gidsen, weer- en lawineberichten en bel toeristenbureaus, lokale berggidsen of berghutten die open zijn in het gebied voor actuele informatie over de toestand van de sneeuw en het gebruik van de routes. De omstandigheden ter plaatse kunnen anders zijn dan thuis verondersteld en kunnen ook gedurende de dag veranderen, waardoor je soms je plannen moet aanpassen. Kennis van je medewandelaars en hun niveau is van fundamenteel belang. Ga nooit alleen op pad en stel de technische moeilijkheidsgraad altijd af op alle leden van de groep!

Sneeuwschoenen, stijgijzers en wandelstokken behoren tot de benodigde uitrusting, en daarnaast een rugzak waarin je materiaal, extra kleding, een zonnebril en zonnebrandcrème kunt opbergen.
Naast de technische uitrusting mag een zelfreddingsuitrusting voor lawines, bestaande uit een lawinepieper, schep, sonde en EHBO-kit, niet ontbreken. Een cursus om deze te leren gebruiken en te weten wat je moet doen bij een lawine is ten zeerste aan te raden.

Laagjes zijn aan te bevelen omdat gedurende de dag het weer en ook de intensiteit van de activiteit kunnen variëren. Winterwandelschoenen, waterdichte broek en jas (shell), licht donsjack bij hevige kou en een extra paar handschoenen altijd in je rugzak.
 

Absoluut! Kijk voor alle nuttige informatie in de betreffende rubriek op deze pagina.

Freeriden (Off-piste skiën)

Off-piste skiën doe je op ongeprepareerd en ongecontroleerd terrein en daarom is een gedegen planning en de juiste technische voorbereiding van groot belang. Als je een beginner bent, is het goed een cursus te volgen, op pad te gaan met een berggids of skileraar, boeken, gidsen, weer- en lawineberichten te raadplegen, en toeristenbureaus of lokale berggidsen en skischolen te bellen.
De omstandigheden ter plaatse kunnen anders zijn dan thuis verondersteld en kunnen ook gedurende de dag veranderen, waardoor je soms je plannen moet aanpassen. Kennis van je medeskiërs en hun niveau is van fundamenteel belang. Ga nooit alleen op pad en stel de technische moeilijkheidsgraad altijd af op alle leden van de groep!

Lawinepieper (op de juiste manier gedragen volgens de instructies van de fabrikant), helm, schep, sonde, synthetische stijgvellen, EHBO-kit in je rugzak en gps met geregistreerde track en coördinaten (uiterst nuttig in geval van een reddingsactie). Ski's of snowboard met scharnierende toerbindingen, zodat je waar nodig korte stukken met je ski’s aan kunt klimmen.

LET OP: Dit materiaal in je rugzak hebben betekent nog niet dat je veilig bent! Je moet het ook weten te gebruiken bij een ongeval en daarvoor zijn een speciale cursus en periodieke training onontbeerlijk.

Laagjes zijn aan te bevelen omdat gedurende de dag het weer en ook de intensiteit van de activiteit kunnen variëren. Waterdichte broek en jas (shell), licht donsjack bij hevige kou en een extra paar handschoenen altijd in je rugzak. Ski- of zonnebril en zonnebrandcrème.

Absoluut! Kijk voor alle nuttige informatie in de betreffende rubriek op deze pagina.

Ijsklimmen

Er zijn ijswatervallen van verschillend niveau, zowel voor beginners als experts. Ook zijn er routes voor wie nog nooit heeft geklommen en wil leren hoe je stijgijzers en ijsbijlen gebruikt. Onthoud dat het, vooral als je een beginner bent, goed is om met een berggids op pad te gaan.

Een cursus met een berggids is de beste manier om te beginnen. Het is essentieel om de uitrusting (stijgijzers, ijsbijlen en klimuitrusting) te leren gebruiken en je de klimtechnieken eigen te maken. Ook moet je weten wat de risico's zijn en hoe je je moet voorbereiden op het tackelen van een ongeprepareerd sneeuw-ijsterrein.

Naast de gebruikelijke klimuitrusting (helm, klimgordel, karabiners, touw, enz.) vereist ijs specifiek gereedschap zoals stijgijzers, ijsbijlen en ijsschroeven. Bovendien is het belangrijk om op besneeuwd terrein een zelfreddingsuitrusting voor lawines (lawinepieper, schep en sonde) bij je te hebben.

Bergschoenen waar stijgijzers onder passen, een thermo onderlaag, broek, waterdicht jack, hoofdband of muts en gewatteerde handschoenen zijn de basisoutfit voor deze activiteit. Daarnaast zijn een donsjack en een extra paar handschoenen voor als het erg koud is (of als droge reserve) onontbeerlijk. 

Het ijsklimseizoen is tamelijk kort en valt in de koudste maanden van het jaar: januari, februari en begin maart. Na deze periode is het noodzakelijk hogerop te gaan (boven de 3000 m), waar de temperaturen laag blijven en het dus nog veilig genoeg is om te ijsklimmen.

Veilig in de bergen in de winter: vragen en antwoorden om te weten wat je moet doen